Barcelona 1992. Nederland verliest de rolstoelbasketbalfinale van de Verenigde Staten (36-39). En dus moet de ploeg voor 12.000 toeschouwers in voorstad Badalona genoegen nemen met zilver. Maar al tijdens het eindfeest, dezelfde avond, gonst het gerucht van een Amerikaans dopinggeval. Het gerucht blijkt te kloppen.
Dopingcontroles worden in de paralympische sport pas in 1988 ingevoerd. Incidenteel, niet structureel. En hoeveel sporters er nou precies gepakt worden, blijft vaag. In Seoul, in 1988, gaat het om één sporter. Of vier. Afhankelijk van welke bron je gelooft. Vier jaar later in Barcelona zijn het vier bankdrukkers en een rolstoelbasketballer. Of een judoka, twee atleten en een rolstoelbasketballer. Kan ook. Weer afhankelijk van de bron. Maar die rolstoelbasketballer is zeker: de Amerikaan Dave Kiley.
Pijnstiller
Kiley, door een ongeluk verlamd vanaf zijn middel, heeft regelmatig pijnscheuten in zijn rug en benen. En daar neemt hij pijnstillers voor. Darvocet om precies te zijn, met daarin de verboden stof dextropropoxyphene. Een paar dagen voor de finale tegen Nederland heeft hij weer last van die pijn en dus neemt hij, zoals altijd, die pijnstiller. Ze helpen niet meteen en aangezien zijn coach een paar extra pillen heeft achtergelaten – voor het geval dat … – bedenkt Kiley zich geen moment: hij neemt nog zo’n pil.
Dopingtest
Na de door de Amerikanen gewonnen finale, met paralympisch goud om zijn nek, is Kiley een van de sporters die een dopingtest moet doen. En dus wordt de verboden stof in zijn plas gevonden. Dat hij de pillen altijd nam voor extreme pijn, had hij volgens de organisatie eerder moeten melden. Nu is het te laat.
Medaille per post
Pas drie maanden na afloop van de Spelen wordt de uitslag van de finale officieel geschrapt. Nederland is paralympisch kampioen, Duitsland en Frankrijk schuiven op naar zilver en brons en de Verenigde Staten worden geschrapt uit de uitslagen. De internationale post heeft het er druk mee: het Nederlandse zilver moet teruggestuurd worden naar het dan nog verantwoordelijke International Coordinating Committee of World Sports Organizations for the Disabled (ICC). Om vervolgens de gouden medailles – het is dan al februari 1993 – weer naar Nederland te sturen.
Terecht
Een zware straf voor het Amerikaanse team: één man neemt een verkeerde pijnstiller en het kost het hele team de paralympische titel. Kiley vindt nog altijd dat hij het goud verdiend heeft: ‘Ik heb er geen voordeel van gehad. Ik probeerde niet vals te spelen.’ Gertjan van der Linden, toen speler, nu bondscoach, denkt er anders over: ‘Het is valsspelen. En dat hoort niet. Dus hebben we die medaille verdiend gewonnen.’
Tekst: Robin Wubben/ParaWatcher
Grote foto: still tv-uitzending EO 1992